تجزیه ژنتیکی صفات مورفو_فیزیولوژیک و اقتصادی در گوجه فرنگی( lycopersicon esculentum) به روش تجزیه میانگین و واریانس نسل ها

گوجه فرنگی(esculentum lycopersicon) یکی از مهمترین سبزیجات تیره solanaceae است که در حال حاضر به عنوان دومین سبزی رایج مورد کشت و یک منبع غنی از ویتامین و مواد معدنی مطرح در دنیا است.به منظور برآورد وراثت پذیری و تعیین نحوه عمل ژن برای عملکرد و اجزای آن از تلاقی دو رقم استاندارد و خالص خرم و موبیل با خصوصیات متفاوت استفاده شد. نسل های p1 ،p2 و f1 ، f2 ، bc1 و bc2 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در یک سایت تحقیقاتی واقع در روستای تپه سلام کشت گردید. صفات عملکرد، وزن میوه، قطر میوه، تعداد میوه، شروع میوه دهی، شروع گلدهی، ارتفاع میوه بوته، طول به قطر، قطر ساقه اصلی، شروع تغییر رنگ میوه، بریکس و ph یادداشت برداری گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس تفاوت معنی داری بین نسل ها از نظر صفات مورد مطالعه نشان داد. تجزیه میانگین نسل ها با استفاده از مدل شش پارامتری نشان داد اثرات افزایشی، غالبیت و اثرات اپیستازی برای عملکرد معنی دار شده است که نشان دهنده اهمیت هر دوی اثرات ژنتیکی افزایشی و غیرافزایشی در کنترل این صفت بود. برای صفت وزن میوه تمام اثرات بجز اثر اپیستازی افزایشی× غالبیت معنی دار بود. برای صفات ارتفاع بوته و تعداد میوه علاوه بر معنی دار بودن اثرات غالبیت و افزایشی، اثرات i و j و l نیز معنی دار می گردید که بترتیب نشانگر نقش اپیستازی افزایشی × افزایشی ، افزایشی × غالبیت و غالبیت × غالبیت در کنترل این صفات می باشد. بیشترین میزان وارثت پذیری عمومی و خصوصی برای اکثر صفات مشاهده می شود، بطوریکه بیشترین مقدار وراثت پذیری عمومی مربوط به عملکرد( 84/0) و بیشترین مقدار وراثت پذیری خصوصی مربوط به تعداد میوه( 90/0) می باشد. همچنین بیشترین میزان هتروزیس مربوط به صفات عملکرد( 92/1)، قطر میوه( 91/1)، تعداد میوه( 90/1)، شروع گلدهی( 96/1)، شروع میوه دهی( 94/1) و تغیرر رنگ میوه( 97/1) و کمترین میزان هتروزیس مربوط به ph ( 75/1) می باشد.